Komu należy się odszkodowanie za szkody górnicze?

Po myśli przepisu art. 148 ust. 1 Prawa Geologicznego i Górniczego odpowiedzialność za szkodę ponosi przedsiębiorca prowadzący ruch zakładu górniczego, wskutek którego wystąpiła szkoda. Co de facto oznacza, iż odpowiedzialny za powstałe szkody górnicze będzie zakład górniczy, na którego obszarze oddziaływania położona jest dotknięta szkodą nieruchomość.

Właściciel nieruchomości nie może sprzeciwić się zagrożeniom spowodowanym ruchem zakładu górniczego, który prowadzony jest zgodnie z odpowiednimi przepisami ustawy. Właściciel może jednak żądać naprawienia wyrządzonej tym ruchem szkody, na zasadach określonych ustawą Prawo Geologiczne i Górnicze.

Czy jednak odszkodowania za szkody górnicze może dochodzić każdy ówczesny właściciel nieruchomości niezależnie od czasookresu powstania szkód górniczych?

Ustawa Prawo Geologiczne i Górnicze nie reguluje sytuacji, w której po powstaniu szkód górniczych następuje przejście własności nieruchomości na inny podmiot. Rozstrzygając kwestię, czy nowemu właścicielowi nieruchomości przysługuje prawo dochodzenia odszkodowania za szkody górnicze powstałe w okresie kiedy właściciele nieruchomości nie był należy kierować się ogólnymi zasadami przewidzianymi przepisami Kodeksu Cywilnego.
I tak, po myśli przepisu art. 548 § 1 k.c. z chwilą wydania rzeczy sprzedanej przechodzą na kupującego korzyści i ciężary związane z rzeczą oraz niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy.

Mając na względzie powyższe, należy jenoznacznie stwierdzić, iż nowy właściciel nieruchomości może żądać odszkodowania wyłącznie za szkody górnicze powstałe po tym, jak został właścicielem nieruchomości, zaś nie przysługuje mu prawo dochodzenia odszkodowania za szkody powstałe przed datą przeniesienia na niego własności nieruchomości, które przysługuje jej poprzednim właścicielom.

Szkody górnicze odszkodowanie

Powyższy pogląd znajduje oparcie w nadal aktualnym wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 kwietnia 1971, sygn. akt III CRN 56/71, w którym Sąd Najwyższy stwierdził, iż: art. 548 k.c. odnosi się do tych tylko ciężarów i korzyści, jakie powstały po wydaniu rzeczy, gdy tymczasem w sprawie chodzi o odszkodowanie dotyczące zbytej nieruchomości przypadające za okres wcześniejszy. Mogłoby ono przejść na nabywcę tylko na podstawie szczególnej umowy. Nie zmienia sytuacji okoliczność, że w myśl art. 43 i 45 prawa górniczego (Dz.U. 1961 nr 23 poz. 113) naprawienie szkody górniczej polega przede wszystkim na przywróceniu nieruchomości do stanu poprzedniego a dopiero w dalszej kolejności na zapłacie odszkodowania pieniężnego. Przepisy te nie zmieniają bowiem fundamentalnej zasady prawa cywilnego, że odszkodowanie przysługuje poszkodowanemu a poszkodowanymi byli powodowie jako właściciele nieruchomości w chwili powstania szkód górniczych.

W kontekście analizowanych przepisów zwrócić należy uwagę na możliwość zawarcia wraz z umową przenoszącą własność nieruchomości obciążonej szkodą umowy cesji wierzytelności z tytułu szkód górniczych, co umożliwi nowemu właścicielowi na skuteczne dochodzenie odszkodowania również za szkody górnicze powstałe przed datą przeniesienia na niego własności nieruchomości objętej szkodą wyrządzoną ruchem zakładu górniczego.

Jeśli posiadają Państwo wątpliwości w zakresie odszkodowań górniczych, zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią. Posiadamy szeroki zespół specjalistów oraz wieloletnie doświadczenie w rozwiązywaniu podobnych spraw. Zapraszamy do kontaktu.